TÜRK KÜLTÜRÜ

Konu: TÜRK KÜLTÜRÜ Paz Ağus. 29, 2010 2:21 pm

Türk Kültürünün Özellikleri nelerdir
a)Türk kültürü M.ö. 5000 yıllarına kadar uzanmaktadır. Temelini ise Andronova Kültürü oluşturmuştur.
b) Türk kültürü Altay Dağları, Tanrı Dağı, Aral Gölü, Baykal Gölü ve
Batı Türkistan’daki Anav ve Namazgah çevrelerin de olgunlaşmıştır.
c) Türklerin oluşturduğu bu kültüre Atlı Göçebe veya Bozkır Kültürü adı da verilmektedir.
d) Altay Dağlarındaki Pazırık Kurganı ve Isık Gölü çevresindeki Esik
Kurganları ise Türk Kültürünün gelişmişliğinin en önemli eserleridir.

*Kurgan : Eski Türklerde mezar.

Bu kurganlarda insan ve hayvan cesetleri yanında çeşitli eşyalara rastlanmıştır.
Pazırık Kurganında bulunan altın zırhta Türk Kültürünün gelişmişliğinin en önemli kanıtı olarak kabul edilir.

e) Türklerin inanç olarak ölümden sonraki hayata inandıkları anlaşılmıştır.
f) Türklerin temel geçim kaynaklarının hay vancılık ve tarım olduğu
anlaşılmıştır. Ayrıca dokumacılık ve madencilikte önemli bir yer
tutmaktadır.
g) İpek yolu da Türkler açısından önemli bir yer tutmaktadır. İpek
yolunun denetimi elde tutulduğu sürece ticaret de Türkler için önemli
bir geçim kaynağı olmuştur.
h) Dünyada demir ilk defa Türkler tarafın dan kullanılmış ve at ilk defa Türkler tarafından evcilleştirilmiştir.
i) At sütünden kımız yaparak içmişler, hayvancılıkla geçindikleri halde domuzu hiçbir zaman beslememiş ve etini yememişlerdir.
j) Savaşçı bir toplum olarak yaşamışlar, Kartal ve Kurdu kutsal hayvan olarak kabul etmişler ve sembol olarak kullanmışlardır.

2 – Temel Kavramlar

Kültür ve medeniyet terimleri arasında çok belirgin bir fark
olmaksızın Türk kültürü terimi, ulusal kültürün şekillenmesinde Türk
milletinin hayat tarzını ifade eder. Bu kültür, medeniyet olarak son iki
yüzyılda ikili bir karakter gösterir: Doğu İslam medeniyeti ile Batı
medeniyetinin bir sentezidir. Kültürün her alanında bu ikiliğin izleri
görülmektedir. Kırkpınar ile futbol, hamburger ile kebap, kaçgöç ile
çıkma, namus cinayetleri ile özgür yaşam, misvak ile diş fırçası,
alaturka ile alafranga, başörtüsü ile dekolte, günlük yaşamda görülen
somut olgulardır. Bir ulusun bir kültür çevresinden başka bir kültür
çevresine geçişi bir kültür değişimi olayıdır ve Türk kültürü son ikiyüz
yıldır bir kültür değişmesini bir kültür devrimleri paralelinde
yaşamaktadır.

Türk kültürünün ana unsurları Türk düşüncesi, dil, tarih, din, bilim,
sanat, folklor, ahlak, hukuk, devlet biçimi, yazılı kültür, tarım,
ekonomi, askerlik, spor, teknoloji anabaşlıklarında ortaya çıkar.

3 – Fiziki Kültür

Türklerin fizik özellikleri olan çekik gözlülük, çıkık elmacık
kemikli, esmer tipoloji tarih içinde değişmiştir. Bugünkü durumda genel
olarak ortalama boy 1.70, ten rengi beyaz kumral, saçlar dalgalı siyah,
sakal bıyık gür, alın geniş, uzun yüzlü, geniş göğüslü ve genelde ela
gözlüdürler.

Türk adları en fazla Ahmet, Mehmet, Mustafa, Ali, Ayşe, Fatma
şeklindedir. Arslan, Şahin gibi somut Devrim gibi soyut adlar da vardır.
Dedelerin adları genellikle torunlara verilir. Pekçok yörede her adın
bir sıfatı vardır.

Günlük hayatta miladi takvim kullanılır. Ancak kültürel hayat İslam
medeniyetiyle iç içe olduğundan hicri takvim adları yaşatılır, Recep,
Şaban, Ramazan adları hem ad olarak konur hem günlük dini yaşayışta
kullanılır.

Türkler Avrasya denilen coğrafyaya yayılmışlardır. En eski Saka
Türklerinden beri göçmen kavim olarak Batı’ya yönelmiş ve göç Anadolu’da
sona ermiştir. Bugünün ulus devletler dünyasında Batı Türkleri, Türkiye
Cumhuriyeti’nde yaşamaktadır.

Çadır yerleşiminden kent yerleşimine geçen Türkler, ahşap evlerden
apartmanlara ve sitelere evrilen kent kültürüne geçmişlerdir. Ev
dekorasyonunda kilimden halıya, sedirden mobilyaya, sandalyeden koltuğa,
tahta pencereden pimapen pencereye evrilen ev kültürü, geniş aileden
çekirdek aileye evrilmiştir. Batılı giyim kuşam yaygın olmasına rağmen,
eski giyim kültürü devam etmektedir. Ocak ve mangal düzeninden kalorifer
ve doğalgaz düzenine geçen ısıtma sistemi; eşek ve attan arabaya;
siniden masaya; şerbetten meyva suyuna; bozadan kolaya; hamamdan
saunaya; dere kenarı yıkamadan çamaşır makinesine; teldolaptan
buzdolabına temizlik ve sağlık kültürü gelişmiştir. Yemek kültürü et
merkezli olup, ot, süt, ekmek, bal, balık, yumurta, yoğurt temel
besinlerdir.

Hayvancılık at, eşek, sığır, manda, deve, koyun, keçi, arı, ördek,
tavuk yetiştirmeciliğindedir. Tarım ürünleri arpa, buğday, pirinç,
pamuk, kabak, bakla, nohut, fasulye, havuç, lahana, soğan, sarımsak,
hıyar, turp, bamya, patlıcan, domates, biber, elma, tütün, çay, zeytin,
erik, üzüm, patates, ayva, armut, kavun, karpuz, iğde, nar, kiraz,
vişne, muz, çilek, fıstık gibi sebze ve meyvelerdir. Dokumacılık,
ayakkabıcılık, terzilik en yaygın zenaatlerdir. Çarşı ve bedestenden
marketlere, süpermarketlere günlük alışveriş kültürü gelişkindir. Semt
pazarları devamlı işler.

En modern iletişim sistemleri kullanılmakta, kara, hava, deniz ve
demiryollarında modern araçlarla seyahat edilmektedir. Kentiçi raylı
sistemler ve metro mevcuttur.

4 – Türk Kültüründe Dil

Türkler Göktürk, Uygur, Arap, Mani, Brahmi, Süryani, Grek, Ermeni,
İbrani, Kiril, Latin alfabelerini kullandılar. Türkiye’de 1928′den beri
Latin alfabesi kullanılmaktadır. Türk dili zengin bir sanat geleneğine
sahiptir, ancak son yüzyıldaki kültür değişmesiyle Batı dillerinin
etkisi altındadır. Küreselleşme, dünya kültürlerine Amerikan kültürünü
hayat tarzı olarak en küçük köylere kadar benimsetmekte, ulusal kültür
unsurları yabancı kültürüyle ikilik içinde yaşamaktadır. Türk dilinin
zengin atasözleri ve deyimleri dahi dublaj diline feda edilmektedir.

5 – Türk Kültüründe Tarih

Türk kültürü Türk Kültürünün kökleri, Orta Asyadaki göçebe,Gök Tanrı
inanışına sahip, savaşçı halkların kültürüne dayanır. Bu atlı-göçebe
kültürün gelişme tarihi taşdevrine kadar gider. Bu dönem, at, kurt,
koyun gibi hayvanların evcilleştirildiği ilk kültür dönemidir. Ayrıca
süt ürünleri, keten ve halı dokumacılığı da ilk bu dönemde
geliştirilmiştir.

Türk boyları bu eski kültürden, Töre diye adlandırdıkları toplumsal
hukuk anlayışlarıyla ayrılmışlardır. İnançlarından dolayı her boyun ayrı
isimi var olmuş ise de, bu boylar Türk halkının parçası olduklarını
unutmamışlardır. Töreye uyan boylara önceleri Törük ya da Török(Türük)
denmiş sonraları bu sözcük Türk biçimine dönüşmüştür.

Başka bir anlatılışa göre, Türk sözcüğü Çince Tue’ Kue ( cesur ) cümlesinden kaynaklanmıştır.

4000 yıllık Türk tarihi süresince, Türk milleti tüm Avrasya üzerinde
farklı medeniyetlerle temasa girip, bazı kültürlerden etkilenmiş
bazılarını da etkilemiştir.

Türk tarihi’nin erken çağında ( M.Ö. 1000 – M.S. 1000 ) özellikle Çin
kültürünün etkisi dikkati çekmektedir. Bu dönemde Çin etkisi , bazı
Doğu Hun hükümdarlarının saraylarında Çin kıyafetleri ve Çin dilinin
zorunlu kılınmasına varacak düzeylerde olabilmiştir.

Artan Çin etkisine karşı Bilge Kağan, Türk halkını, Orhun Kitabeleri
ile, …Çinliler’in tatlı sözleri varmış, Çinliler’in yumuşak ipekleri
varmış. Tatlı sözleri, ve yumuşak ipek kumaşları ile Türk halkını
kandırır aralarına alırmışlar. Sonra Kağan olacak oğlunuzu uşak, hanım
olacak kızınızı cariye yaparlarmış… şeklinde uyarmıştır.

6 – Türk Kültüründe Sanat

Mimaride dini yapılar anıtsaldır. Yakınçağa kadar temel üslup Koca
Sinan’da belirginleşmiştir. Resimde ve heykelde din kültürünün etkisiyle
gelişme ancak minyatür ve süsleme sanatlarında olmuştur. Türk sanatı
çini, hat, ebru ve seramikte, tezhip ve halıcılıkta gelişmiştir.

Müzik gerek sivil gerek askeri müzikte sanat müziğinden hafif müziğe
evrilir. Dini müzik Türk müziğinin önemli unsurudur. Halk müziği, klasik
ve arabesk özelliktedir. Türk sanat müziği çağdaş bir sesle, hafif
müzik klasik ve pop müzikle gelişmektedir.

Türk edebiyatı şiir, hikaye, roman, deneme, mizah, eleştiri
dallarında eski ve yeni formatlarda dünya dillerine çevrilen eserler
üretmektedir. Sözlü edebiyat geleneği, dini edebiyat formunda yaygındır
ve en meşhuru kandillerde okunan mevliddir. Halk edebiyatında dünya
kültürüne Nasreddin Hoca tanıtılmış, çağdaş halk danslarıyla ve seyirlik
sanatlarla tarihi kültür yapıları yaşatılmıştır.

7 – Türk Kültüründe Hukuk

Şeriat hukukundan laik Medeni Hukuk’a geçen Türklerin toplum yaşamı
Batı medeniyeti çerçevesinde anayasal hukuku benimser. Kamu hukuku ve
özel hukuk, günlük yaşam kültürünü Batı ile paralel bir düzeye
getirmiştir. Bununla birlikte özel hukuk alanında töre ve örf hukuku
geçerli olabilmektedir. Hukuk sistemi evrensel hukuk kurallarıyla
uyumludur ve AB’ye girildiğinde AB hukuku geçerli olacaktır. Günlük
hukuk kültüründe adalet mekanizması ağır işlemektedir. Düşünce
özgürlüğüne engel yasalar bulunmaktadır.

8 – Siyasi Kültür

Türk siyasi kültürü beylik, hakanlık, sultanlık ve tek partili
cumhuriyetten demokratik laik çokpartili cumhuriyete doğru gelişmiştir.
Osmanlı merkezi siyasi yapısı ve bürokratik düzen öğelerinin etkileri
cumhuriyette görülmesine rağmen Batı tarzı demokratik rejim
yerleşmektedir. Sivil toplum güçlenmektedir. Siyasi kültür, askeri
müdahalelerle birlikte gelişmektedir. Bunun temeli Türk kültüründe
ordu-millet kavramıdır ve askeri darbelerden sonra otoriterlikten
demokratik düzene geçiş sağlanmaktadır.

Siyasi kültürün zayıf yönleri vesayetçilik ve hoşgörüsüzlüktür.
Askerlik bir kültür unsuru olarak Türk kültüründe önemli bir işleve
sahiptir. Askerlik yapmamış gençlere kız verilmemesi hala yaygın bir
adettir. Aşırı dincilik, aşırı ümmetçilik, aşırı şovenizm gibi
alanlardaki partizanlıklar; siyasi kültürde olumsuz ve acı olaylara yol
açagelmiştir. Halkın devlete bakışı “Devlet Baba” kavramıyla
açıklanagelmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarındaki ulus devlet ve üniter
yapı temelinde oturmuş demokrasi atılımları, yerini liberal ve
postmodern fikirlere bırakmış, bu durum Cumhuriyetimizin temel
değerlerini aşındırmaya başlamıştır.

9 – Türk Kültüründe Spor

Türk spor kültürü Yaşar Doğu, Metin Oktay, Cemal Kamacı gibi milli
şahsiyetlerle ifade edilmesine rağmen toplumda spor yapma yaygınlığı ve
spora ayrılan bütçe çok geridir. En kabul gören spor futboldur.
Geleneksel yağlı güreş ata sporu olarak sürerken avcılık, binicilik,
kılıç, okçuluk, cirit, atletizm, halter dallarında uluslararası başarı
gösterilmektedir. Türk kültürü